Female mate choice ทางเลือกของอิสตรี

เพื่อนฝรั่งคนหนึ่งที่มาอยู่เมืองไทยนานพอสมควร ให้ความเห็นว่า คนไทยบ้าเครื่องแบบ เขาพูดขึ้นขณะที่เราเดินผ่านไทยยามคนหนึ่งของห้างสรรพสินค้าดังย่านประทุมวัน “ดูอย่างยามคนนั้น”เขาชี้ไปที่ยามในชุดกางเกงขายาวทรงกระบอก เสื้อแขนยาวปกแข็งรัดรูป มีอุปกรณ์สายระโยงระยางประดับตามตัวและบ่า รองเท้าบู๊ทหนัง พร้อมหมวกรูปร่างประหลาดอีกหนึ่งใบที่วางอยู่บนหัว “แต่งขนาดนั้นเหมือนกับทหารระดับนายพลแล้ว”  เขาพูดกึ่งประชดเล็กๆ อีกไม่นานเราก็เดินผ่านนักเรียนพาณิชย์สาวๆ ๒-๓ คนที่แต่งชุดเสื้อแขนยาวกระโปรงลายสก๊อตสั้นและถุงเท้ายาวเกือบถึงเข่า และปิดท้ายด้วยแขกยามโบกรถหน้าร้านอาหารจีนในชุดราชประแตน และใส่สายสะพายราวกับนางงามจักรวาล

พูดจริงๆ ผมก็อึดอัดกับเครื่องแบบของคนเราเหมือนกัน ยกตัวอย่างง่ายๆที่แขวนคออยู่ก็คือการ ผูกเน็คไท ซึ่งผมว่ามันเป็นส่วนเกินของชีวิต และไม่ได้ช่วยให้ทำงานได้ดีขึ้นแต่อย่างใด จริงๆแล้ว ไทยยามควรจะอยู่ในชุดกางเกงขาสั้นและเสื้อยืด รองเท้าผ้าใบกับหมวกปีกกว้างๆ เพื่อที่จะทำงานได้ในสภาพอากาศที่ร้อนและวิ่งเคลื่อนไหวได้สะดวกในกรณีที่ต้องไล่จับโจร แต่ไทยยามกลับต้องมาใส่ชุดรัดรูป เสื้อหนาที่ทำให้เคลื่อนไหวไม่สะดวก ร้อน และแพงกว่าที่ควรจะเป็น

แต่ถามว่าทำไม ไทยยามจึงต้องแต่งหล่อขนาดนั้น ก็คงเป็นเพราะว่าแต่งยิ่งหล่อมันก็ยิ่งดูดี บริษัทไหนมีเครื่องแบบดูหรูหราภูมิฐาน ก็คงจะได้รับเลือกจากห้างร้านใหญ่ๆให้มาช่วยดูแล และคิดราคาได้แพงขึ้นเท่านั้น ถามว่าถ้าเป็นเช่นนั้น เครื่องแบบของไทยยามจะยิ่งวิริศมาหรา ขึ้นเรื่อยๆหรือเปล่า? ก็คงเป็นแบบนั้น แต่ถามว่ามันจะมีจุดสิ้นสุดไหม?  ก็คงมี เมื่อชุดที่ว่ามันรุ่มร่ามเกะกะและร้อนจนไทยยามทำงานไม่ได้ หรือราคาที่ต้องซื้อชุดสักชุดมันแพงจนทั้งบริษัทและยามไม่สามารถแบกรับไว้ได้มันก็ต้องหยุดหล่อกันบ้าง

ผมจั่วหัวว่าจะเขียนเรื่อง Female mate choice แต่ไปเริ่มเรื่องยาม ว่าผู้อ่านคงจะไม่คิดว่าผมนอกเรื่องเพราะ ชุดที่หล่อเกินไปของไทยยาม คงจะพอเทียบได้กับ หางของนกยูงตัวผู้ ซึ่งเป็นตัวอย่างที่คลาสสิคที่สุดของทฤษฏี Female mate choice ซึ่งระบุไว้คร่าวๆว่า การเลือกคู่ของเพศเมีย ทำให้สัตว์เพศผู้ต้องพยายามที่จะทำให้ตัวเองถูกเลือกมากที่สุด โดยการมีอะไรที่โดดเด่นกว่าเพศผู้ตัวอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็น ขนหรืออวัยวะอะไรสักอย่างที่ยาว สีที่สวย หรือ เพลงที่เพราะ ซึ่งในบางครั้งอวัยวะที่ว่านั้นไม่ได้มีประโยชน์ในด้านอื่นๆของชีวิตเลย หรืออาจจะเป็นโทษด้วยซ้ำ แต่ตัวผู้ก็วิวัฒนาการมันขึ้นมาเพื่อให้ตัวเองได้รับการเลือก และเมื่อตัวเมียเลือกมีลูกกับตัวผู้ที่มีลักษณะโดดเด่นดังกล่าวแล้ว ลูกตัวผู้ที่ออกมาก็จะมีลักษณะเหมือนพ่อ ลูกตัวเมียที่ออกมาก็จะชอบเหมือนแม่  มันก็จะสืบทอดกันไปเรื่อยๆ ลักษณะเด่นที่ว่าก็จะยิ่งถูกคัดให้เด่นขึ้นเรื่อยๆ  ตัวผู้จะยิ่งแข่งกันให้มีลักษณะเด่นที่ว่า ตัวเมียก็จะยิ่งเลือกให้มันเด่นขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งที่สิ้นสุดมันก็คงคล้ายๆกับกรณีของไทยยามคือ จะเลิกเด่นขึ้น ก็ต่อเมื่อลักษณะที่ว่ามันเริ่มที่จะเป็นอุปสรรคในการดำรงชีวิตมากเกินไป เช่นปลาเพศผู้ที่มีสีสันโดดเด่นเกินไปก็จะถูกสัตว์ผู้ล่าเห็นได้ง่ายขึ้น หรือนกยูงที่หางยาวไปก็จะเชื่องช้าและถูกสัตว์ผู้ล่าจับได้ง่ายขึ้น หรือต้องหาอาหารมากขึ้นเพื่อจะเอามาบำรุงหางทำให้ไม่แข็งแรง เมื่อนั่น แรงกดดันจากการถูกล่า (Predation pressure) และ ความต้องการที่ไม่พอเพียงอื่นๆ ก็จะกดไว้ไม่ให้สัตว์เพศผู้มีลักษณะเลยเถิดจนเกินไปนัก

ลองดูตัวอย่างของนกยูง หางที่ยาวรุ่มร่ามหรือสีสะท้อนแสงสดใสของนกยูงตัวผู้ ถามว่าได้ช่วยอะไรในการดำรงชีพของมันหรือไม่?  ก็ไม่ หางที่ยาวสวย สีทีจัดจ้านของนกยูงเพศผู้มีไว้ใช้จริงๆอย่างเดียว คือเอาไว้จีบสาว เรื่องของ Female mate choiceนี้เท่าที่ผมทราบมีทฤษฏีหลักๆอยู่ด้วยกัน ๓ ทฤษฏี ซึ่งทั้ง ๓ ทฤษฏี ตั้งอยู่บนความเชื่อที่ว่า สิ่งมีชีวิตทุกชนิดนั้น มีเป้าหมายหลักในชีวิตเป็นข้อใหญ่อยู่ข้อเดียวคือ ความคงอยู่ของพันธุกรรม(Gene) ของตนเอง ดังนั้นสิ่งมีชีวิตจะพยายามเลือกทางที่จะทำให้พันธุกรรมของตนมีโอกาสที่จะอยู่รอดมากที่สุด ซึ่งก็คือ

1. พ่อแข็งแรงลูกแข็งแรงทฤษฏีแรกนี้ ผมจำชื่อภาษาอังกฤษของมันไม่ได้ครับ เอาเป็นว่า สัตว์เพศผู้ที่สามารถ มีขนสวย สีสวย เต้นเก่งหรือร้องเพลงเพราะ  นั้นบอกได้อ้อมๆว่าตัวผู้ตัวนั้นต้องมีสุขภาพแข็งแรง หาอาหารเก่ง มีแหล่งอาศัยที่ดี ดังนั้นถ้าเลือกตัวนี้ โอกาสที่ลูกออกมาจะมีสุขภาพแข็งแรง เลี้ยงรอดได้จนโตก็จะมีสูง ดังนั้นเมื่อตัวเมียเริ่มเลือกส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือพฤติกรรมใดพฤติกรรมหนึ่งที่สัตว์เพศผู้แสดงออกมา เป็นจุดสังเกตว่าเพศผู้ตัวนั้นแข็งแรง เพศผู้ก็จะยิ่งพยายามที่จะโชว์ไอ้ส่วนนั้นออกมาให้เห็นเด่นชัดที่สุด
2. พ่อหล่อลูกก็หล่อ(Sexy son theory) ทฤษฏีนี้ ว่าไว้ว่า พ่อที่หล่อ ก็มีแนวโน้มสูงที่จะมีลูกที่หล่อ ลูกที่หล่อก็มีแนวโน้มสูงที่เพศเมียจะเลือกไปเป็นพ่อของลูกมากยิ่งขึ้น และยีนของแม่ที่เลือกพ่อหล่อก็จะถูกส่งผ่านต่อไปไม่มีสิ้นสุด
3. เพศเมียยิ่งฉลาดเพศผู้ก็ยิ่งต้องหลอกลวง(Sexual conflict) ทฤษฏีนี้ ค่อนข้างจะคิดมากกว่าทฤษฏีอื่น เพราะเชื่อว่า การที่ตัวผู้มีอะไรต่อมิอะไรมากเกินไปนั้น ไม่น่าจะเป็นผลดีกับตัวเองเลย และลูกที่ออกมามีหางยาวเกินไป สีสวยเกินไป น่าจะมีโอกาสอยู่รอดน้อยกว่าลูกเพศผู้ที่มีอะไรต่อมิอะไรเป็นปกติ ดังนั้นเพศเมียจะพยายามต่อต้านไอ้ลักษณะประหลาดๆพวกนี้ ซึ่งทำให้ตัวผู้ยิ่งต้องทำให้ตัวให้เด่นเข้าไปอีกให้ตัวเมียเชื่อให้ได้ ลองนึกภาพ ชายหนุ่มรูปหล่อ แต่งตัวดี ขี่รถสปอร์ทแพงระยับ ถามว่าสิ่งพวกนี้แสดงว่าเขาจะเป็นพ่อที่ดีของลูกคุณหรือ?  ก็เปล่า ถ้าผู้หญิงหลายๆคนฉลาดพอที่จะรู้ว่าสิ่งพวกนี้ไม่ได้ทำให้คนๆนี้เป็นพ่อที่ดี เขาก็จะยิ่งต้องทำให้มันเว้อร์ยิ่งขึ้น มีรถแพงยิ่งขึ้น แต่งตัวดียิ่งขึ้น เพื่อหลอกผู้หญิงให้ได้ เหมือนกับสัตว์เพศผู้ที่ต้องพยายามทำให้เด่นขึ้นๆ แข่งขันกันจนบางครั้งมันดูแปลกเอามากๆ

เดือนธันวาคม พ.ศ.2550 กรมตำรวจ ประกาศการใช้เครื่องแบบรุ่นใหม่ของตำรวจไทย จากเสื้อสีกากีรัดรูปแขนยาว กางเกงฟิตเปรี๊ยะ เป็นเสื้อแขนสั้นหลวมๆสบายๆ พร้อมผ้าที่บางขึ้น กางเกงที่หลวมขึ้น เพื่อให้ตำรวจไทยทำงานได้สะดวกขึ้น และเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของประเทศไทยมากขึ้น

เขียนบทความนี้จากการโดนสะกิดใจแว๊บหนึ่งโดยเพื่อนฝรั่ง ไม่มีเจตนาใดแอบแฝงหรือประชดใคร  ถึงแม้ว่าอาจจะดีสำหรับสาวๆ ที่ได้อ่านก็ตาม