ปลากระดูกแข็ง ที่ใหญ่ที่สุดในโลก

เรื่อง/ภาพ โดย นณณ์ ผาณิตวงศ์
 
ปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก หลายๆท่านคงรู้กันแล้วว่าคือปลาฉลามวาฬ แต่ถ้าแบ่งตามลักษณะของกระดูกแล้วปลาในโลกจะถูกแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือปลากระดูกอ่อน และปลากระดูกแข็ง ปลาในกลุ่มกระดูกอ่อน คือกลุ่มปลาฉลาม กระเบน และ ไคเมร่า ส่วนกลุ่มปลากระดูกแข็งก็คือกลุ่มปลาอื่นๆที่เหลือทั้งหมด ก็เลยจะเห็นว่า ปลาฉลามวาฬ ถึงแม้จะเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุด แต่เป็นกลุ่มปลากระดูกอ่อน คราวนี้กระผมก็เลยจะมานำเสนอ ปลากระดูกแข็งที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกกันบ้างครับ
 
ปลาชนิดนี้เป็นญาติกับปลาปักเป้าครับ คืออยู่ใน Order Tetraodontiformes มันเป็นปลาที่อาศัยอยู่ในทะเลเขตอบอุ่นทั่วโลก รวมทั้งในประเทศไทยก็มีรายงานในเขตทะเลอันดามันด้วยเหมือนกัน ปลาชนิดนี้เป็นปลาไม่กี่ชนิดที่คนทั่วไปเรียกมันด้วยชื่อวิทยาศาสตร์กันจนคุ้นปากว่า โมล่า โมล่า หรือ Mola mola นอกจากนั้นก็ยังมีอีกชื่อว่า Sunfish ด้วยความที่บางครั้งมันมีพฤติกรรมนอนแบตากแดดอยู่ที่ผิวน้ำ
 
พูดถึงรูปร่างกันบ้าง ซึ่งก็คงจะอธิบายได้ง่ายด้วยชื่อของมัน Mola เป็นภาษาลาตินว่า “หลักกิโล”ครับ ก็ลองนึกว่าหลักกิโลบ้านเราดู โค้งๆด้านหนึ่งแล้วอีกด้านก็สั้นกุดไปเฉยๆ โมล่า โมล่า มีส่วนหัวมนๆ ตัวแบนข้างมากกว่าปักเป้าชนิดอื่นๆ มันมีปากจู๋คล้ายกับปลาปักเป้าทั่วไป แต่ที่แปลกคือด้านหลังไม่มีหาง แต่ตัดตรงลงมา เรียกว่ามองด้านข้างนี่มันเหมือนหลักกิโลจริงๆครับ พูดถึงหาง ปลาชนิดนี้ไม่มีหางครับ มันมีแต่ส่วนต่อของครีบหลังและครีบก้นที่มีลักษณะเป็นแผ่นหนังที่ต่อมาจากลำตัวเรียกว่าClavusโมล่า โมล่ามีครีบหลังและครีบก้นที่ยาวพอดู ซึ่งมันใช้ครีบทั้งสองนี้ในการเคลื่อนไหวไปช้าๆ บางครั้งโผล่พ่นผิวน้ำคล้ายกับกระโดงปลาฉลาม แต่ผู้เชี่ยวชาญบอกว่าแยกได้ง่าย เพราะกระโดงของปลาฉลามจะกรีดน้ำมานิ่งๆ แต่ของโมล่า โม่ล่า จะส่ายไปส่ายมา เนื่องจากมันต้องใช้ครีบส่วนนี้ในการว่ายน้ำ
 
อาหารหลักของปลาชนิดนี้คือ แมงกระพรุนและญาติของแมงกระพรุนทั้งหลาย รวมทั้งฟองน้ำ และปลาไหลที่อาศัยอยู่ในก้นทะเล แสดงให้เห็นว่ามันหากินทั้งบริเวณหน้าดินและบริเวณผิวน้ำ แต่ที่มันไม่ชอบเลยแต่หลงกินเข้าจนตายไป ก็มีอย่างพวกขยะถุงพลาสติกที่ลอยอยู่ในน้ำแล้วก็เหมือนแมงกะพรุนอยู่เหมือนกัน พฤติกรรมที่น่าสนใจของปลาชนิดนี้อีกอย่างที่ทำให้มันได้ชื่อว่า Sunfish คือการอาบแดด หลายคนเชื่อว่ามันอาบแดดเพื่อเพิ่มอุณหภูมิในร่างกาย เพื่อเตรียมที่จะดำน้ำลึก หรือไม่ก็พยายามเพิ่มอุณหภูมิของร่างกายหลังจากที่ดำน้ำลึกที่น้ำเย็นมา นอกจากนั้นยังพบว่าในบ้างครั้ง โมล่า โมล่า จะไปนอนแผ่อยู่ตามเขตแนวปะการังเพื่อให้เหล่าปลาเล็กปลาน้อยได้ตอดกินพวกปรสิทที่เกาะอยู่ตามตัวของมัน ซึ่งพบว่าโมล่า โมล่านี่ค่อนข้างจะสกปรกทีเดียวครับเพราะมีคนนับปรสิตที่เกาะอยู่ตามตัวมันได้ถึงกว่า 40 ชนิดเลยทีเดียว
 
มาถึงขนาดกันบ้างครับ เพราะโปรยไว้ตั้งแต่ต้น โมล่า โมล่า ขนาดใหญ่ที่สุดที่มนุษย์เคยพบเห็น โดนชนโดยเรือนอกชายฝั่งเมืองซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย ปลาตัวดังกล่าวมีความยาวจากปลายปากถึงปลายหาง 3.1 เมตร ความสูงจากปลายครีบหลังถึงปลายครีบท้อง 4.26 เมตร และมีน้ำหนักมาถึง แต่น แตน แต๊น 2,235 กิโลกรัม หรือ 2 ตันกว่าๆ ซึ่งทำให้มันเป็นปลากระดูกแข็งที่มีขนาดใหญ่ที่สุดที่เคยมีการบันทึกมา แต่โดยเฉลี่ยแล้วขนาดของปลาชนิดนี้จะอยู่ที่ประมาณ 1.8 เมตรและหนักประมาณ 1 ตันครับ
 
เมื่อตัวใหญ่ขนาดนี้แล้วก็มีคำถามว่าปลาชนิดนี้โตเร็วแค่ไหน ในธรรมชาติไม่เคยมีการบันทึกไว้ แต่ในที่เลี้ยง ปลาตัวหนึ่งที่ มอนเทอเร่ย์ เบย์ อควาเรี่ยม หนักขึ้น 364 กิโลกรัมภายในเวลา 14 เดือน โดยหลังจากนั้นมันก็โตเกินกว่าที่จะเลี้ยงไว้ได้ ต้องถูกยกออกจากที่เลี้ยงโดยเฮลิคอปเตอร์เพื่อนำไปปล่อย ส่วนเรื่องอายุนั้นก็ไม่มีใครรู้ว่ามันมีอายุยืนสักแค่ไหน จะมีก็แต่ที่ คาโมกาวะ อควาเรี่ยม ที่เคยเลี้ยงไว้ตัวหนึ่งนานกว่า 10 ปี
 
นอกจากขนาดแล้ว สิ่งที่ปลาชนิดนี้สร้างสถิติระดับโลกไว้อีกอย่างก็คือ จำนวนไข่ ซึ่งถือว่ามีจำนวนมากที่สุดในบรรดาสัตว์มีกระดูกสันหลังทั้งหมด ย้ำว่าไม่ใช่แค่ปลานะครับ และมากกว่าอย่างมากมาย เพราะปลาเพศเมียความยาวประมาณ 1.4 เมตรตัวหนึ่ง ถูกประเมินว่ามีไข่อยู่กว่า 300 ล้านฟอง ซึ่งปลาตัวนี้ก็ไม่ใช่ปลาเพศเมียตัวใหญ่อะไรมากมาย ดังนั้นปลาที่ตัวใหญ่กว่านี้ก็ต้องมีไข่มากกว่านี้แน่นอน ลูกของโมล่า โมล่า มีลักษณะคล้ายๆกับปลาปักเป้าตัวเล็กๆ และจะมีหนามแหลมๆอยู่รอบตัว ดูประหลาดมาก โดยหนามเหล่านี้จะค่อยๆหดลง และปลาจะค่อยๆแบนเข้าจนมีลักษณะเป็นปลาโตเต็มวัยในที่สุด 
 
โมล่า โมล่า เป็นปลาใจดี มันไม่ทำร้ายคน และเราจะเห็นภาพนักว่ายน้ำ ว่ายน้ำเล่นอยู่ข้างๆ ปลาขนาดใหญ่ชนิดนี้อยู่เสมอ ซึ่งในหลายๆที่มันก็เป็นจุดขายของแหล่งดำน้ำนั้นๆ แต่ก็น่าเสียดายและน่าสงสารที่ ยักษ์ใหญ่ใจดีพวกนี้ แม้จะไม่ได้เป็นเป้าหมายในการทำประมง แต่ก็ถูกจับติดไปกับอวนลาก และอวนลอยมากมาย บางครั้งมันถูกจับตัดครีบออกแล้วปล่อยให้จมน้ำตายไปเฉยๆ เพราะชาวประมงคิดว่ามันเกะกะและไร้ประโยชน์ โดยจะมีบางประเทศ เช่น เกาหลี และ ญี่ปุ่นที่กินปลาชนิดนี้เป็นอาหารบ้าง แต่ประเทศในสหภาพยุโรปมีกฏห้ามขายเนื้อปลาชนิดนี้โดยเด็ดขาด
 
คงจะน่าเสียดายไม่น้อยถ้าปลายักษ์ใหญ่ชนิดนี้จะหมดไปจริงๆ